Trước thời Gaddafi thì Lybia có gì :
Libya trước đây vốn là vùng đất do Đế Quốc La Mã khai phá , đến thời Đế Quốc Ottoman thì trở thành Liên Bang 3 khu vực tự trị gồm Tripolitania , Cyrennaica và Fezzan . Đặc điểm về các sắc dân ở đây đó là dân Cyrennaica đéo ưa Tripolitania , dân Fezzan thì là bọn da đen ba phải . Ottoman và các triều đại Hồi giáo khác chưa bao giờ dám gộp 3 thằng này vào là một cả cả . Sau khi Ý hất cẳng Ottoman và biến Tri – Cy – Fe thành thuộc địa vào năm 1911 thì đến 1934 thằng Ý và Anh đã gộp 3 thằng lại làm một để đề phòng trường hợp thằng Pháp nó ăn mảnh 1 trong 3 phần , và cái tên Lybia ra đời . Sau thế chiến thứ 2 thì Ý đã kí hiệp ước trao trả lại độc lập cho Libya , Lybia trở thành vương quốc và là tập hợp với 140 bộ lạc nằm dưới sự cai trị của Emir Idris . Mặc dù đã được độc lập nhưng nhìn chung thì có thể coi vua Idris như Bảo Đại ấy , kiểu như bù nhìn của Ý .
Chàng sĩ quan trẻ và cuộc mạng Lybia 1969 .
Muammar Gaddafi là con út trong một gia đình nông dân thuộc bộ tộc Qadhadhfa và lớn lên tại vùng sa mạc Sirte , ông tiếp thu một nền giáo dục tôn giáo truyền thống Arab và sau này theo học tại trường quân sự Sebha ở Fezzan từ năm 1956 . Khi đang theo học tại Sebha thì Gaddafi cùng với vài người bạn đã thành lập một tổ chức ngầm với mục đích tạo nên một cuộc cách mạng và biến Lybia trở thành nước Cộng Hòa . Năm 1961 , Gaddafi bị đuổi học khỏi Sebha vì các hoạt động chính trị của mình . Rời Sebha , Gaddafi đã tiếp tục theo học học viện quân sự ở Kinh Đô Benghazi năm 1963 , nơi ông và vài người bạn (trong đó có Khalifa Haftar) thành lập một nhóm bí mật với mục đích lật đổ chế độ quân chủ Libya có lập trường bú mút Italy . Sau khi tốt nghiệp năm 1965 , ông được gửi tới Anh để tiếp tục học tại cao đẳng quân sự hoàng gia Joint Services Command , năm 1966 Gaddafi về nước với tư cách là một đại tá .
Ngày 1 tháng 9 năm 1969 , Gaddafi lúc đó mới 27 tuổi đã cùng một nhóm sĩ quan trẻ yêu nước tổ chức một cuộc đảo chính không đổ máu để lật đổ Vua Idris , huỷ bỏ chế độ quân chủ và tuyên bố một nhà nước Cộng hoà Arab Libya ra đời nòng cốt là tư tưởng “Jamahiriya” (Tên đầy đủ là Chủ nghĩa xã hội Hồi giáo Arab) hay ngắn gọn là tư tưởng Xanh , vì thế cuộc cách mạng năm 1969 còn được gọi là “Cách Mạng Xanh Libya” .
Thừa hưởng một đống Shit và biến nó thành một đống vàng :
Đại tá Gaddafi được thừa kế một trong những quốc gia nghèo đói nhất ở châu Phi , kinh tế kiệt quệ (hồi đó có dầu nhưng CN khai thác vẫn lạc hậu bỏ mẹ ra , năng suất đéo được bao nhiêu , lại thêm dòng tộc anh Idris ăn chơi đập phá mảnh 1 mình) , tỷ lệ biết chữ thấp nhất khu vực , tỷ lệ sinh thấp nhất khu vực , tỷ lệ phụ nữ bị biến thành súc vật cũng nhất cmn khu vực … nói chung là cái đéo gì cũng nhất khu vực (từ dưới lên) luôn , may ra hơn được mấy thằng Nigga ở Trung Phi một tý .
Trong thời gian cầm quyền ông đã biến Libya thành quốc có tỷ lệ biết đọc viết cao nhất khu vực , tỷ lệ thông thạo tiếng Anh chỉ sau Nam Phi , điện + nước sinh hoạt miễn phí , xăng rẻ như nước lã (nên nhớ là vào cái thời điểm 2010/2011 là giá dầu nó tràn 1 lít đấy ợ) , giá cả sinh hoạt rẻ vcc , công dân không phải đóng thuế (nên cũng đéo bao giờ lo có một đứa như Messi) , mắc nợ ít nhất (nợ công chỉ chiếm 3,3% GDP) , mua xe hơi sẽ được nhà nước hỗ trợ 50% , sinh viên đi du học nước ngoài được nhà nước cấp học bổng hàng tháng là 3500$ (cái này có mấy ông anh tôi xác nhận khi học cùng với dân Libya ở bên Úc rồi) , lương bình quân cao nhất khu vực , mỗi sinh viên đã tốt nghiệp không có việc làm được hưởng trợ cấp thất nghiệp trung bình theo đúng ngành nghề mình đã học, có những cơ sở gọi là Jamaiya (giống cửa hàng mậu dịch ở ta thời bao cấp ấy) bán thực phẩm theo hộ khẩu gia đình bằng ½ giá ngoài chợ , quyền bình đẳng nam nữ được đề cao và phụ nữ có thể đảm đương những chức vụ quan trọng , quyền làm mẹ được đề cao (sau khi sinh được nhà nước hỗ trợ 5000 USD nuôi con) , chăm sóc y tế được miễn phí .
Nhược điểm :
Phồn thịnh là thế nhưng Libya cũng là nước có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất khu vực , cao không phải là do không có việc để làm mà do đám thanh niên chúng nó lười lao động chân tay nên ở nhà chờ ăn trợ cấp sướng hơn . Thời đó 1 gia đình Libya chỉ cần duy nhất một người đi làm thôi là đủ nuôi cả nhà , mà gia đình Arab thì nó đông vcl ra tầm 8-10 đứa con nhá . Cho bọn sinh viên đi du học quá nhiều đâm ra sau này chúng nó được bơm mớm và là bọn góp củi đắc lực trong Mùa Xuân Arab . Thời Gaddafi là ở Lybia cấm tiệt mại dâm , bài bạc nên đâm ra đám thanh niên rảnh dỗi kia nó không có chỗ giải khuây . Những nơi như Benghazi và Bayda là 2 thành trì của nhà Senussi , hoàng gia Libya trước Cách Mạng 1969 . Dân ở đây rất căm ghét Gaddafi vì đã lật đổ vị vua kính yêu của họ , mà dân Arab thì các cô biết rồi đấy , nó đã thù thì không bao giờ quên , dù có cho nó vàng thì truyền đời nó vẫn âm ỉ mối thù đấy chờ trả . Gaddafi đã làm cho dân Ben và Bay sướng nhất có thể , từ trung tâm y tế hiện đại nhất cho đến khu căn hộ cao cấp nhất , và hệ thống đường sắt xuyên Libya , hệ thống tích trữ nước ngọt cũng được ưu tiên làm ở Ben và Bay trước tiên . Chỉ có điều là không có nhiều Skyline hay trung tâm tài chính như Tripoli hay Sirte thôi , vì đơn giản có xây thì vào tay bọn Ben và Bay cũng chỉ để phủi bụi vì bọn này quen mui hưởng lộc từ thời Idris rồi .
Biến chất :
Lãnh tụ M.Gaddafi thời trẻ là người nhiệt huyết năng nổ như Fidel hay Che ấy , chỗ nào có áp bức , có nổi dậy cánh tả là có Libya hỗ trợ từ châu Phi , cho tới Philippine , Mỹ La tinh , cho IRA tại Bắc Ireland và Red Army Faction tại Tây Đức , Red cực tả tại Ý . Là người thường được nhận định có tính cách điên điên khùng khùng khiến “chúng nó” vừa ghét , vừa sợ . Nhưng M.Gaddafi về già là ông già lập dị , từ bỏ đấu tranh và chơi thân với dàn chính trị gia Tây Âu với hi vọng được an toàn . Một số hành động rất dở của Gaddafi đó là đền tiền vụ Lockerbie , bơm 50 triệu Euro cho Sarkozy ứng cử TT Pháp , chơi thân với Berlusconi , bạn thân như người tình với Tony Blair 
, trao giải Gaddafi Prize for Peae cho Erdogan , lạnh nhạt với Nga với các nước cánh tả . À còn cái khoản đồng Dinar Vàng nữa , chả biết các cô ra sao nhưng tôi thấy nó viển vông bỏ và phi thực tế bỏ mẹ ra ấy , áp dụng cho Libya thì ok nhưng đưa ra toàn châu lục thì ko khả thi .
Sai lầm :
_Vào năm 2003 sau khi Saddam bị thịt thì Libya cũng đã từ bỏ chương trình vũ khí hủy diệt và hạt nhân của mình (do bị CIA & MI6 nó phát hiện ra các bộ phận của máy li tâm được chuyển đến Libya) . Nhờ Anh huấn luyện cho lực lượng cảnh sát của Lybia (nhờ ai không nhờ , lại đi nhờ đúng cảnh sát Anh Lợn nó huấn luyện cho nên không lạ khi cảnh sát Libya bị đám bạo dân nó nhốt rồi nó đốt nguyên cái đồn ở Ben) . Gaddafi đã cho con mình là Mutassim Gaddafi đi đàm phán mua vũ khí của Mỹ hàng năm trời , nài nỉ đến gãy lưỡi nhưng vẫn không được Mỹ chấp thuận bán nên khi “nước đến chân mới nhảy” đã tìm đến Nga và kí kết một hợp đồng 2 tỷ $ vào cuối 2010 (toàn mua S-300 , Buk , Ka-52 , T-90S , BTR với AK-103-2 chứ có phải vớ vẩn đâu) , nhưng khi có biến trong nước là hầu hết toàn bộ các tài khoản của Libya ở Châu Âu đã bị đóng băng nên không thể giải ngân được .
_Gaddafi cũng không phải người có mắt nhìn người và thu phục nhân tâm tốt nhất là khi về già . Bằng chứng là khi có nổi dậy , trừ các con trong nhà và một số rất ít tướng lĩnh trung thành ra thì hầu như toàn bộ đều làm phản cả , từ thằng bộ trưởng ngoại giao đến tất cả các sứ quán trên thế giới đều trở cờ ( Các cô cứ tưởng trước cả khi NATO can thiệp thì gần như tất cả đại diện ngoại giao Libya trên thế giới đều phản ngay) . Toàn bộ các quân khu đông và nam đến lính đặc nhiệm Saiqa đều bất tuân lệnh của Tripoli , không quân thì liên tuc đào ngũ bay máy bay qua Malta , cử thằng bộ trưởng nội vụ đến dẹp loạn Benghazi thì vừa đến nơi hắn cũng đổi phe luôn vì thế mới có chuyện mất miền đông trong vài ngày . Ngay cả những người bạn chí cốt từng là đồng chí tham gia cùng Gaddafi lật đổ Vua Idris dựng nền Cộng hòa thời trai trẻ cũng chuồn từ rất sớm (trừ nguyên soái Khalifa Haftar vì ông này bất mãn từ thời Toyota War do bị Gaddafi bỏ rơi) . So sánh với ở Syria thì thấy khác một trời một vực luôn (buổi đầu nổi loạn ở Syria , phỉ phải tích cực dùng chiêu ám sát , để loại bớt một số tướng lĩnh Sunni của SAA thuộc dang trung thành, ko chịu đào ngũ) . Còn Libya thì không cần như thế vì nó đào ngũ gần hết mẹ nó rồi. Thế đủ thấy là Libya thời Gaddafi về già là đã nát lắm rồi , nhân tâm chỉ chực làm phản .
Phương Tây can thiệp và hậu quả :
Trước khi PT định can thiệp thì Gaddafi đã cảnh báo rằng sự sụp đổ của chính quyền ông sẽ gây nên hậu quả khôn lường cho vùng
Trung Địa , chủ nghĩa khủng bố sẽ trỗi dậy mạnh mẽ (đkm thằng nào mà lôi mấy tờ truyền đơn cảnh báo của bọn Mỹ trước khi ném bom nguyên tử xuống Nhật ra lòe thì bố đấm cho vỡ mồm) . Cũng nhờ PT can thiệp mà từ một Lybia thống nhất dưới thời Gaddafi (chỉ Gaddafi mới làm được điều này) trở thành Tam Quốc và nát như cứt . Thậm chí nó còn gây ảnh hưởng đếm Việt Nam khi hàng vạn lao động phải đi bộ vài ngày trời sang AC (cũng may toàn tập trung ở Ben nên sang AC nó gần) để lên máy bay về nước , và tất nhiên trước khi lên máy bau cũng ăn một đống gạch từ những bọn không được đón . Lần đó gây thiệt hại cho nhà nước không ít khi vừa tốn tiền thuê máy bay , vừa mất tiền trợ cấp cho những người phải về nước (thời đó thì TV nó đưa tin ầm ầm) . Và dịp đó chúng ta cũng được chứng kiến màn di tản công dân kinh điển của không quân và hải quân Trung Quốc .
*** Nhiều người cứ chửi Nga là không cứu Gaddafi nhưng có bao giờ động não rằng tại sao Nga lại làm thế không ?
Đơn giản là Libya của Gaddafi sau chiến tranh lạnh dường như bơ hẳn Nga luôn , các hợp đồng xây dựng toàn do Ý & Trung Quốc thầu , vũ khí toàn mua của Ý & Pháp , tài chính toàn chơi với bọn Anh , dầu khí thì toàn hợp tác với những bọn như BP , Shell … => chửi cl ấy .
Các phe phái tại Libya thì tôi cũng đã nói qua trong bài biên này rồi
https://ditmelua.wordpress.com/2015/12/24/nhan-su-kien-my-thua-nhan-minh-ngu/
Hiện nay ở Lybia có 2 thằng to nhất đó là chính phủ thế tục Tobruk (gọi là Đông Lybia) và chính phủ hồi giáo Tripoli (gọi là Tây Libya) , ,ngoài là 2 thế lực lớn nhất thì cũng là kỳ phùng địch thủ của nhau :v
Sự vụ thì trước 2012 , 2 anh này là 1 hội nhưng bầu bán xong là team AEHG trong quốc hội mới chửi um lên rằng : “Bộ máy mới còn tồi tệ hơn cả thời Gaddafi” vì nó quá thế tục , nên yêu cầu phải có tý Sharia trong hiến pháp . Chưa hết ! Các anh ấy còn đòi bắt giam hết những thằng nào dính líu đến chế độ độc tài Gaddafi 
… Mấy ông AEHG đấy dù thiểu số trong QH thôi , nhưng chơi chiêu ra tối hậu thư rồi cho đám thân binh của mình mang súng ống xe cộ bao vây QH => Lời nói + hành động như thế thì quốc hội mới đành phải nhượng bộ , mà đã nhượng bộ như thế thì thì 99% các quan chức chế độ mới phải vào tù …. Nên thôi di tản đi Tobruk một mình một góc rồi chiến nhau với đám Tripoli nên từ đó mới sinh ra 2 cái tên Libyan Dawn và Dignity .
(*) Libyan Dawn là tên mà CP Hồi giáo Tripoli đặt cho đám liên minh của mình hồi giữa năm 2014 để danh chính ngôn thuận đưa quân đi chiến với CP Thế tục Tobruk khi bên Tobruk mở chiến dịch Dignity để dẹp tụi phiến quân thân AEHG => Người ta gọi ngắn gọn tên 2 thằng là quân Dawn và quân Dignity .
Còn nếu nói đến vấn đề hòa giải cho 2 thằng này thì Liên Hợp Cuốc đã 3 lần đứng ra tổ chức Liveshow nhưng đều thất bại
ditmelua 